• समाचार
  • अर्थ
  • अन्तरर्वार्ता
  • अन्तर्राष्ट्रिय
  • प्रबिधि
  • रोचक
  • मेरो बिचार
  • मनाेरञ्जन
  • खेलकुद
  • भिडियो
  • कला साहित्य
  • सामाजिक संजालबाट
२०८२ अषाढ ९, सोमबार
ट्रेन्डीङ्ग
subhayug subhayug.com नेकपा एमाले अध्यक्ष प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली धादिङ subhayug tv
Subhayug Logo
  • समाचार
  • अर्थ
  • अन्तरर्वार्ता
  • अन्तर्राष्ट्रिय
  • प्रबिधि
  • रोचक
  • मेरो बिचार
  • मनाेरञ्जन
  • भिडियो
  • खोज
  • ताजा१२
  • ट्रेन्डीङ्ग

खोजी गर्नुहोस

in

ताजा अपडेट

१

इरानको राजधानीमा इजरायली हमला, इस्लामिक गार्डको मुख्य आधारशिविरमा प्रहार

२ मिनेट अघि
२

तत्काल अनुदान उपलब्ध गराउन उखु किसानको माग

१२ मिनेट अघि
३

हेटौंडामा नेकोस कप राष्ट्रिय स्केटीङ प्रतियोगिता सम्पन्न

२ घण्टा अघि
४

भाडाको संसद् भवनबाट देशलाई नै ‘भाडा’मा लगाउन सांसदको प्रस्ताव

४ घण्टा अघि
५

कतिमा हुँदैछ आज सुनचाँदीको कारोबार ?

४ घण्टा अघि
६

महालक्ष्मीको मोबाइल बैंकिङ एपमार्फत रेमिट्यान्स

४ घण्टा अघि
७

रौतहटमा बस पल्टियो, १० जना घाइते

४ घण्टा अघि
८

सांसद मेटमणि चौधरीविरुद्धको चेक अनादरको जाहेरी फिर्ता

२२ घण्टा अघि
९

कांग्रेसको महाधिवेशन २०८३ मंसिरभित्र हुनुपर्छ : शेखर कोइराला

२२ घण्टा अघि
१०

नेप्से ३२ अंकले घट्दा पनि ९ अर्बभन्दा बढीको कारोबार

२२ घण्टा अघि
११

राष्ट्र बैंकलाई साइबर सुरक्षा रोडम्याप हस्तान्तरण

२२ घण्टा अघि
१२

इजरायलमाथि मिसाइल वर्षा: टेल अविभ र केन्द्रीय क्षेत्रहरूमा त्रास, ८० भन्दा बढी घाइते

२३ घण्टा अघि

महिनाभर प्रचलित रहेका

  • harihar mayobadi १

    सिन्धुलीमा काङ्ग्रेस परित्याग गरि ३१ जना माओवादी केन्द्रमा प्रवेश

    २ हफ्ता अघि
  • silver ray २

    सिल्भर रे यार्साद्धारा आयोजित फुटवल प्रतियोगिता सम्पन्न

    २ हफ्ता अघि
  • press met ३

    हेटौँडामा नेकोस कप राष्ट्रिय महिला भलिबल र स्केटिङ प्रतियोगिता हुँदै

    ३ दिन अघि
  • dipendra das ४

    नेकोस कप स्केटिङ प्रतियोगिताका लागी दिपेन्द्र दासबाट एक लाख सहयोग घोषणा

    २ हफ्ता अघि
  • deuba ५

    मधेसमा कांग्रेसको नेतृत्वमा छिट्टै सरकार बन्छ : सभापति देउवा

    २ हफ्ता अघि
  • gs moters ६

    जी एस मोटर्सको सेवा अव स्वयम्भूबाट

    ३ हफ्ता अघि
  • United Cement ७

    युनाइटेड सिमेन्टद्धारा धुनिवेशीका महिलाहरूलाई एडभान्स सिलाइकटाइ तालिम

    ३ हफ्ता अघि
  • keshab shrestha ८

    ‘सुसाइड नोट’ लेखेर डाक्टर बेपत्ता : आत्महत्या गरेको आशंका

    १ हफ्ता अघि
  • ramesh-lekhak1620635481 ९

    भिजिट भिसामा मानव तस्करी प्रकरण : गृहमन्त्रीलाई राजीनामा गर्न पार्टीभित्रबाटै दबाब

    ४ हफ्ता अघि
  • samsad abarod १०

    उच्चस्तरीय छानबिन समिति नबन्दासम्म संसद् चल्न नदिने विपक्षी दलहरूको अडान

    ३ हफ्ता अघि
  • भारतमा विध्वंश मच्चाउँदै सलह किरा : नेपाल छिर्ने सम्भावना कति ? भिडियो रिपोर्ट

    शुभयुग संवाददाताप्रकाशित मिति: २०७७ जेष्ठ १८, आईतबार (५ साल अघि)
  • १४८९ पाठक संख्या
  • salaha kira

    १८ जेठ काठमाण्डौ – कोरोना भाइरस र फौजी किराको चपेटामा परेका किसानलाई अर्को प्रकोपले चिन्ता थपिदिएको छ ।

    बालीमा फौजी किराभन्दा धेरै नोक्सानी पुर्याउने सलह किरा नेपाल प्रवेश गरे कसरी नियन्त्रण गर्ने र बालीलाई कसरी जोगाउने भन्नेबारे किसानहरु चिन्तित बन्न थालेका छन् । सँगै कृषि र कीट विज्ञहरु सोचमग्न भएका छन् ।

    https://youtu.be/RioGM9GL9LY

     

    अफ्रिकी देशहरु केन्या, सोमालिया, तान्जानिया, युगान्डा र दक्षिणी सुडान हुँदै सलह किराहरुको फौज इरान र पाकिस्तान पुगे । पछिल्लो समय भारतमा उधुम मच्चाउँदैछ।

    यसअघि सलह किरा भारतको राजस्थानसम्म मात्र देखिएपनि यसपालि भारतका पन्जाब, महाराष्ट्र र दिल्लीलगायत प्रान्तसम्म आइसकेका छन् ।

    के हो सलह किरा ? 

    सलह किरा झुन्डमा हिँड्ने फटेङ्ग्राकै एउटा प्रजाति हो । यो किरा विशेषगरी मरुभूमिमा रमाउँछ । यसले फौजी किराभन्दा हजारौँ गुणा बढी बालीमा क्षति पुर्याउँछ । सलहको जीवन चक्र तीन चरणमा पूरा हुन्छ । अण्डा, बच्चा र वयस्क । वयस्क बनुन्जेलसम्म यो किराले ५ देखि ६ पटकसम्म काँचुली फेर्छ । वयस्कको अवस्थासम्म पुग्दा यसको पहेँलो रङमा कालो थोप्ला हुन्छन् ।

    यो किराको बच्चा १ देखि ३ महिनामा पूर्ण वयस्क बन्छ । वयस्क किरा ४ देखि ५ महिनासम्म बाँच्छ । सलह किराको पखेटा दर्हो हुने हुँदा यसले लगातार ९–१० घण्टासम्म उड्न सक्ने क्षमता राख्दछ । तर २–३ घण्टासम्म उड्दै, बाली खाँदै र आराम गर्दै यो किरा उडिरहन्छ ।

    भारतमा देखिएका सलह किरा अफ्रिका र मध्यपूर्वमा वयस्क भएर उडेका विज्ञले बताएका छन् । बलौटे माटोमा फूल पार्ने यो किराले विशेषगरी गर्मी महिनामा आफ्नो वंश विस्तार गर्छ ।

    नेपालमा अहिलेसम्म यो किराले फूल पारेको प्रमाण भेटिएको छैन । तर सन् १९६२ मा यो किरा नेपाल आएको पाइएको छ । त्यतिवेला यसले नेपालमा नै फूल पारेर विकसित भएको वा झुन्डमा आएको भन्ने पुष्टि भइनसकेको नेपाल कृषि अनुसन्धान परिषद् (नार्क)का वरिष्ठ कीट विज्ञ डाक्टर सुनिल अर्यालले बताउनुभयो ।

    ४ करोडदेखि ८ करोडको झुन्ड :

    सन् १९६२ मा काठमाण्डौमा संकलन गरिएको नमुनाको पहिचान कीट विज्ञान महाशाखाको सङ्ग्रहालयमा राखिएको छ । यो किरा ४ करोडदेखि ८ करोडसम्मको झुन्डमा उड्छ । यो किराको झुन्डलाई वर्गीकरण गरेर विभिन्न समूहमा राखेको पाइन्छ ।

    एक किलोमिटरदेखि १० किलोमिटरसम्म बस्नेलाई सानो समूह, १० देखि एक सय किलोमिटर बस्नेलाई मध्यम र सयदेखि ५ सय किलोमिटरमा बस्नेलाई ठूलो र त्योभन्दा झन् ठूलो समूहमा बस्नेलाई अझै ठूलो झुन्डमा हिँड्ने भनेर वर्गीकरण गरिएको कीट विज्ञ अर्याल बताउनुहुन्छ । यस्तै यो किराले एक पुस्तामा आफ्नो सङ्ख्या २० गुणा बढाउने गर्दछ ।

    नेपाल प्रवेशको सम्भावना

    भारतमा यो किराले गहुँ र तोरीलगायतका बाली सखाप पारिरहेको छ । हावाको  दिशामा उड्ने यो किरा अम्पुन नामक चक्रबातको प्रभावले भारतका विभिन्न भागमा फैलिएको विभिन्न अध्ययनले देखाएको छ ।

    यस्तै, पश्चिमी वायुको गति बढे सलह किरा नेपाल भित्रिन सक्ने पूर्वानुमान गरिएको छ । पश्चिमी क्षेत्रबाट वायुको वेग आए त्यही वेगको बाटो हुँदै यो प्रवेश गर्ने विज्ञले बताएका छन् ।

    पश्चिम नेपाल उच्च जोखिममा

    नेपालको पश्चिम क्षेत्र यो किराको उच्च जोखिममा रहेको विज्ञले बताएका छन् । विज्ञका अनुसार यो किरा गर्मी बढेपछि बढी सक्रिय हुन्छ । ३० देखि ४० डिग्री तापक्रमभन्दा धेरै गर्मी भएपछि यो किरा एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा उडेर जाने वरिष्ठ कीट विज्ञ अर्यालले बताउनुभयो ।

    उहाँ भन्नुहुन्छ, ‘सलह किरा हावाको वेगसँगै भित्रिन्छन् । हावा उच्च गतिमा नआए सलह किराको नेपाल प्रवेश सम्भव छैन ।’ नेपालमा वेलैमा मनसुन भित्रिएपनि यो किरा नेपाल प्रवेश गर्न नसक्ने विज्ञहरुको भनाइ छ ।

    यसले पार्ने क्षति

    रातमा बास बस्ने यो किराले उज्यालोमा बालीलाई नष्ट गर्छ । तापक्रम केही बढेपछि झुन्डमा उड्छ । रुख, घारी र झाडी जता पनि यो किरा बस्न सक्छ । विज्ञका अनुसार आकारमा सानो भए पनि एकै पटक करोडौँको सङ्ख्यामा हुने भएकाले एकै चोटिमा धेरै बाली सखाप पार्छ ।

    कीट विज्ञ अर्यालका अनुसार एक वर्ग किलोमिटरमा बस्ने सलह किराको समूहले १० हात्ती बराबर र २५ सय मानिसको आहार बराबरको बाली नष्ट पार्छ ।
    एउटा सलहको आहार एक दिनमा २ ग्राम मात्रै हो । तर यो किरा लाखौँ/करोडौँको समूहमा हुने भएकाले एकै पटक सबै बाली खाइदिन्छ ।

    यसले फल मात्रै नभएर पात र डाँठ पनि सखाप पार्छ । ‘एकै पटक लाखौँ र करोडौँको सङ्ख्यामा बस्ने र खाने भएकाले यसले गर्ने क्षतिको आकलन गर्न सकिन्न,’ वरिष्ठ विज्ञ अर्यालले भन्नुभयो, ‘झुन्डमा एकै पटक बस्ने हुँदा बाली एकै पटक नष्ट गर्छ ।’

    सलह किराहरु धेरै सङ्ख्यामा र ठूलो क्षेत्रलाई ढाकेर बस्ने र उड्ने भएकाले  नेपालमा मात्रै नभएर विश्वमा नै चुुनौती बनेको छ । यो किरा जता जता पुग्छ, त्यता त्यता सबै बाली सखाप गर्ने विज्ञहरु बताउँछन् । उनीहरुका अनुसार एक दुई घण्टामा नै सलह किराको झुन्डले आफू बसेको क्षेत्रको बाली सखाप पार्छ ।

    नियन्त्रण र रोकथाम  

    सलहको प्रकोप फैलिरहेको अफ्रिका र मध्यपूर्वलगायतका केही देशमा हेलिकोप्टरको माध्यमबाट वा ड्रोनको सहायताले यसलाई नष्ट गर्न रसायनिक विषादी छर्ने गरिएको छ । यी देशमा सलह नियन्त्रणका लागि संस्थागत संरचना  गठन गरिएका छन् भने अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरुले सहयोग गरिरहेका छन् ।

    तर नेपालमा अहिलेसम्म यस्तो अभ्यास भएको छैन । सलह देखिएपछि अन्तर्राष्ट्रिय संघसंस्थासँग सहयोग लिने सरकारको तयारी छ । वरिष्ठ विज्ञ डाक्टर अर्यालका अनुसार यो किराले ठूलो आवाज रुचाउँदैन । सबैभन्दा पहिले यो किरा प्रवेश गरेको नगरेकोबारे किसान चनाखो हुनुपर्छ । यो किरा प्रवेश गरे यसलाई ठूलो आवाजमा स्पिकर बजाएर धपाउन सकिन्छ । विज्ञ अर्यालका अनुसार खेतबारीमा थाल ठट्टाएर पनि यसको रोकथाम गर्न सकिन्छ ।

    यस्तै, यो किरालाई चराले खाने भएकाले खेतबारीको छेउछाउ र बीच भागमा चराका लागि बासस्थानको व्यवस्था गर्न सकिन्छ । बाँसको टोड्को बनाएर चराको बासस्थान बनाए चराले यी किरालाई खाइदिन्छ ।

    यति गर्दा गर्दै पनि किरा नियन्त्रण गर्न नसकिए रसायनिक विषादी छर्नुपर्छ । तर बालीनालीमा देखिने फौजी र अरु किरालाई जसरी विषादी छर्किने सम्भावना नहुने हुँदा पानीको गाडीलाई छेउमा राखेर स–साना पानीको थोपा फाल्ने मेसिनमार्फत विषादी छर्कनुपर्छ ।

    सरकारको तयारी

    नेपालमा सलह किरा प्रवेश गर्ने जोखिम बढेपछि रोकथामका लागि कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयले कृषि वैज्ञानिक र प्राविधिक सम्मिलित प्राविधिक समिति गठन गरेर अध्ययन थालेको छ ।

    सलह किरा के हो र यसले बालीनालीमा कसरी असर गर्छ भन्ने जानकारीसहितका सामग्री किसानसम्म पुर्याउने सरकारको तयारी छ । विज्ञका अनुसार सलह किराको रोकथामका लागि मुख्य उपाय भनेको बालीनालीको अनुगमन र यो किरा कुन दिशामा उडिरहेको छ भन्ने कुरा नै हो ।

    आतङ्कित नभईकन यसको रोकथामका उपायबारे पूर्व तयारी गरिने मन्त्रालयले जनाएको छ । नेपालको हावापानीमा सलह किराले फुल पार्ने सम्भावना नरहेकाले यसको झुन्डमा केन्द्रित भएर रोकथामका उपाय अपनाइने कृषि मन्त्रालयको भनाइ छ । उज्यालो अनलाईनवाट साभार

    प्रतिक्रिया दिनुहोस
    अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धि थप
  • इरानको राजधानीमा इजरायली हमला, इस्लामिक गार्डको मुख्य आधारशिविरमा प्रहार

  • इजरायलमाथि मिसाइल वर्षा: टेल अविभ र केन्द्रीय क्षेत्रहरूमा त्रास, ८० भन्दा बढी घाइते

  • इरानमाथि आक्रमण रोक्न आग्रह गर्न कठिन छ : अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्प

  • सोरोका मेडिकल सेन्टरमा इरानी क्षेप्यास्त्र आक्रमणको विश्वव्यापी भर्त्सना


  • समाचार
  • १

    इरानको राजधानीमा इजरायली हमला, इस्लामिक गार्डको मुख्य आधारशिविरमा प्रहार
    २ मिनेट अघि

  • २

    तत्काल अनुदान उपलब्ध गराउन उखु किसानको माग
    १२ मिनेट अघि

  • ३

    हेटौंडामा नेकोस कप राष्ट्रिय स्केटीङ प्रतियोगिता सम्पन्न
    २ घण्टा अघि

  • ४

    भाडाको संसद् भवनबाट देशलाई नै ‘भाडा’मा लगाउन सांसदको प्रस्ताव
    ४ घण्टा अघि

  • ५

    कतिमा हुँदैछ आज सुनचाँदीको कारोबार ?
    ४ घण्टा अघि

  • ६

    महालक्ष्मीको मोबाइल बैंकिङ एपमार्फत रेमिट्यान्स
    ४ घण्टा अघि

  • ७

    रौतहटमा बस पल्टियो, १० जना घाइते
    ४ घण्टा अघि

  • ८

    सांसद मेटमणि चौधरीविरुद्धको चेक अनादरको जाहेरी फिर्ता
    २२ घण्टा अघि

  • ९

    कांग्रेसको महाधिवेशन २०८३ मंसिरभित्र हुनुपर्छ : शेखर कोइराला
    २२ घण्टा अघि

  • १०

    नेप्से ३२ अंकले घट्दा पनि ९ अर्बभन्दा बढीको कारोबार
    २२ घण्टा अघि

  • सुभयुग प्रभाव सबै
    United Cement
    ३ हफ्ता अघि

    युनाइटेड सिमेन्टद्धारा धुनिवेशीका महिलाहरूलाई एडभान्स सिलाइकटाइ तालिम

    सामाजिक सञ्जालबाट
    १

    इरानको राजधानीमा इजरायली हमला, इस्लामिक गार्डको मुख्य आधारशिविरमा प्रहार

    subhayug
    २

    इजरायलमाथि मिसाइल वर्षा: टेल अविभ र केन्द्रीय क्षेत्रहरूमा त्रास, ८० भन्दा बढी घाइते

    subhayug
    ३

    इरानमाथि आक्रमण रोक्न आग्रह गर्न कठिन छ : अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्प

    subhayug
    ४

    सोरोका मेडिकल सेन्टरमा इरानी क्षेप्यास्त्र आक्रमणको विश्वव्यापी भर्त्सना

    subhayug
    Shubhayug Logo

    सुभयुग मिडिया प्रा.लि.

    सिद्धलेक ४, आरुवासटार, धादिङ

    [email protected]

    01-5705310

    सुचना तथा प्रशारण बिभाग दर्ता नं. : - २८३२ - ०७८/७९

    हाम्रो टीम

    Director/Owner :
    Bishwash Aryal 9851220820

    Editor-in-Chief :
    Bibek Aryal 9841065149

    Editor :
    Kushma Regmi 9849854534

    Desk Editor : Haribahadur Baniya
                            : Bikash Rauniyar

    • Home
    • सम्पर्क
    • हाम्रो बारेमा
    • प्रवास
    • फिचर
    • स्थानीय
    • स्वास्थ्य
    • पर्यटन
    • भिडियो
    • सुभयुग प्रभाव
    • Privacy
    © २०७७ शुभयुग मा सार्वाधिकार सुरक्षित छ
    Designed by: GOJI Solution